Największe polskie firmy w 2024 roku – dominacja Orlenu i spółek państwowych

Z rankingu opublikowanego przez tygodnik „Wprost” wynika, że Orlen pozostaje największą firmą w Polsce, pod względem przychodów. W czołówce zestawienia dominują spółki kontrolowane przez państwo – tylko jedna prywatna firma znalazła się w pierwszej dziesiątce.

Orlen liderem – co przyniósł 2024 rok?

Orlen po raz kolejny utrzymuje pierwszą pozycję w rankingu największych polskich firm, gromadząc 372 mld zł przychodów za zeszły rok. Koncern ten przeszedł ogromną transformację, stając się multienergetycznym gigantem poprzez wchłonięcie takich spółek jak PGNiG, Grupa Lotos czy Energa.

Na drugim miejscu uplasowała się Polska Grupa Energetyczna (PGE), która jest największym wytwórcą i sprzedawcą energii elektrycznej w Polsce. W ciągu roku spółka zwiększyła swoje przychody o jedną trzecią, osiągając wynik 73 mld zł.

Trzecie miejsce zajmuje Powszechny Zakład Ubezpieczeń (PZU), który odnotował rekordowy zysk netto, zwiększając przychody w niemal każdym sektorze swojej działalności.

Prywatne firmy w rankingu – Cinkciarz.pl na czele

W pierwszej dziesiątce prywatnych firm znalazła się tylko jedna – Cinkciarz.pl, platforma do wymiany walut, która zajmuje 8. miejsce. Przedsiębiorstwo to wyrosło z małego kantoru w Zielonej Górze i stało się liderem na rynku wymiany walut w Europie Środkowo-Wschodniej.

Kolejne prywatne firmy w zestawieniu

W drugiej dziesiątce zestawienia pojawia się więcej prywatnych firm, takich jak:

  • Dino (13. miejsce),
  • Inter Cars (15. miejsce),
  • LPP – właściciel marek odzieżowych Reserved, Cropp i Mohito (16. miejsce),
  • Asseco (17. miejsce), piąta największa firma IT w Europie.

Z rankingu „Wprost” wynika, że polskie spółki państwowe, takie jak Orlen, PGE i PZU, pozostają na czele największych firm pod względem przychodów. Prywatne firmy, choć mniej liczne w czołówce, również odgrywają znaczącą rolę w polskiej gospodarce, z Cinkciarz.pl jako liderem prywatnego sektora.

Rodzaje spółek w Polsce – co warto wiedzieć?

Planujesz założyć firmę, ale zastanawiasz się, jaką formę prawną wybrać? W polskim systemie prawnym istnieje kilka rodzajów spółek, z których każda ma swoje cechy charakterystyczne, zalety i wady. Wybór odpowiedniej formy działalności może mieć wpływ na Twoją odpowiedzialność majątkową, sposób opodatkowania oraz obowiązki związane z prowadzeniem firmy. Przyjrzyjmy się, jakie spółki są dostępne w Polsce i na co warto zwrócić uwagę.

Spółki cywilne

Spółka cywilna to najprostsza forma współpracy między co najmniej dwoma przedsiębiorcami. Tworzona na podstawie umowy cywilnoprawnej, nie jest odrębnym podmiotem prawnym, co oznacza, że wspólnicy odpowiadają za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem. Spółka cywilna sprawdzi się przy małych, wspólnych przedsięwzięciach, ale wiąże się z większym ryzykiem osobistym.

Spółki osobowe

W ramach spółek osobowych wyróżnia się kilka rodzajów, które mają odrębną osobowość prawną. Należą do nich m.in.:

  • Spółka jawna – najprostsza spółka osobowa, w której wspólnicy odpowiadają za zobowiązania majątkiem osobistym.
  • Spółka partnerska – przeznaczona dla przedstawicieli wolnych zawodów (np. lekarzy, adwokatów), w której wspólnicy odpowiadają tylko za swoje działania.
  • Spółka komandytowa – umożliwia różny poziom odpowiedzialności wspólników: komandytariusze odpowiadają za zobowiązania tylko do wysokości wkładu, a komplementariusze całym majątkiem.
  • Spółka komandytowo-akcyjna – łączy cechy spółki komandytowej i akcyjnej, gdzie jeden wspólnik odpowiada majątkiem osobistym, a pozostali są akcjonariuszami.

Spółki kapitałowe

Spółki kapitałowe to najbardziej rozbudowane formy działalności gospodarczej, które wymagają wniesienia kapitału zakładowego. Należą do nich:

  • Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) – najpopularniejsza forma działalności w Polsce, w której wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego kapitału.
  • Spółka akcyjna (S.A.) – forma działalności dla dużych przedsiębiorstw, w której kapitał dzieli się na akcje, a odpowiedzialność wspólników ogranicza się do wkładu w spółkę. Spółki akcyjne są często notowane na giełdzie.

Co warto uwzględnić przy wyborze formy spółki?

Wybór rodzaju spółki zależy od kilku czynników, takich jak liczba wspólników, skala działalności, potrzeba pozyskiwania kapitału zewnętrznego oraz poziom odpowiedzialności za zobowiązania. Spółki kapitałowe oferują większe zabezpieczenie majątku osobistego, ale wiążą się z bardziej skomplikowaną strukturą i obowiązkami formalnymi. Z kolei spółki osobowe mogą być prostsze w zarządzaniu, ale oznaczają większe ryzyko dla wspólników.

Podsumowanie

Znajomość różnych rodzajów spółek dostępnych w polskim prawie pozwala lepiej dostosować formę działalności do potrzeb firmy. Każda spółka ma swoje zalety i ograniczenia, które warto dokładnie przeanalizować przed podjęciem decyzji o jej założeniu

Charakterystyka spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna to rodzaj spółki osobowej, która prowadzi działalność pod własną nazwą. W spółce występują dwa typy wspólników: komplementariusz oraz akcjonariusz. Komplementariusz ponosi pełną, nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki wobec wierzycieli swoim majątkiem, podobnie jak w spółce jawnej. Z kolei akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki, jego odpowiedzialność ogranicza się jedynie do wkładów określonych w statucie.

Spółka ta posiada tzw. podmiotowość prawną, co oznacza, że może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania i występować w sądzie we własnym imieniu. Ważne jest, że spółka komandytowo-akcyjna nie jest osobą prawną, ale ma zdolność do działania prawnego. Do założenia tej spółki konieczne jest minimum dwóch wspólników, a nie można jej stworzyć jako jednoosobowej. Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne, w tym również spółki osobowe.

spolka komandytowo-akcyjna wady i zalety

Majątek spółki

Spółka komandytowo-akcyjna ma swój własny majątek, który jest odrębny od majątku wspólników. Może nabywać nieruchomości, ruchomości, a także zaciągać zobowiązania, takie jak kredyty. Majątek spółki jest tworzony z wkładów wniesionych przez wspólników i zarządzany przez komplementariuszy.

Prowadzenie spraw spółki i reprezentacja

W spółce komandytowo-akcyjnej nie istnieje organ zarządu, jak ma to miejsce w spółkach kapitałowych. Za prowadzenie spraw spółki odpowiedzialni są komplementariusze, którzy również reprezentują spółkę na zewnątrz. W określonych sprawach decyzje są podejmowane przez walne zgromadzenie. Akcjonariusz nie ma prawa do reprezentowania spółki, chyba że działa jako pełnomocnik. Spółka może również powołać prokurenta oraz ustanowić radę nadzorczą, która sprawuje funkcje kontrolne.

Wkłady wspólników

Wszyscy wspólnicy są zobowiązani do wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego, który w spółce komandytowo-akcyjnej wynosi minimum 50 000 zł. Wkłady te mogą mieć formę pieniężną lub niepieniężną i stanowią podstawę funkcjonowania spółki.

Odpowiedzialność wspólników

Komplementariusze ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki, ale tylko w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna – jest to tzw. odpowiedzialność subsydiarna. Akcjonariusze natomiast nie odpowiadają za długi spółki wobec wierzycieli.

Założenie i rejestracja spółki

Aby założyć spółkę komandytowo-akcyjną, należy sporządzić jej statut w formie aktu notarialnego. Następnie spółka musi zostać wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) oraz zgłoszona do Urzędu Skarbowego, Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), a w przypadku zatrudniania pracowników także do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Statut spółki powinien zawierać m.in. firmę spółki, jej siedzibę i adres, numer NIP, wysokość kapitału zakładowego, a także informacje o numerze rejestru sądowego i kapitale wpłaconym.

skrot spolka komandytowo-akcyjna

Księgowość

Spółka komandytowo-akcyjna jest zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości, co oznacza szczegółowe rejestrowanie wszystkich operacji finansowych.

Podatki

Spółka komandytowo-akcyjna sama nie płaci podatku dochodowego. Podatnikami podatku dochodowego są jej wspólnicy, zarówno komplementariusze, jak i akcjonariusze. Spółka może być jednak podatnikiem VAT oraz podatku akcyzowego, jeśli jej działalność tego wymaga.